- +48 886703498
Dlaczego?
Działanie jodu radioaktywnego związane ze skażeniem promieniotwórczym zwiększa ryzyko raka tarczycy. Jodek potasu zastosowany w odpowiedniej dawce i w odpowiednim momencie blokuje wychwyt jodu radioaktywnego przez tarczycę poprzez jej nasycenie stabilnym jodem. Jest to szczególnie istotne u dzieci do 15 roku życia, a także u kobiet ciężarnych i karmiących piersią (zmniejszenie ryzyka dla płodu), ponieważ w starszych grupach wiekowych ryzyko indukowanego jodem raka tarczycy jest mniejsze.
Kiedy?
Jodek potasu powinien być podany jednorazowo w okresie maksymalnie do 24 godzin przed spodziewaną ekspozycją na jod radioaktywny lub do 2 godzin po ekspozycji, korzystny efekt ma podanie do 8 godzin po ekspozycji. Biorąc pod uwagę czas potrzebny na przemieszczenie się chmury pyłu, w przypadku katastrofy elektrowni jądrowej te warunki mogą być spełnione. Nie należy przyjmować tabletek „profilaktycznie” przed informacją o skażeniu, ponieważ jodek potasu blokuje tarczycę tylko na kilka dni (pełne działanie trwa 24-36 godzin, potem stopniowo słabnie).
Ile?
W Polsce przygotowywana jest dystrybucja jodku potasu w postaci tabletek zawierających 50 mg jodu w 1 tabletce. Tabletki można przyjmować w całości lub pokruszyć i rozpuścić w wodzie (wg zaleceń WHO można podawać z sokiem owocowym, dżemem lub mlekiem).
- Dawkowanie rekomendowane w Polsce jest zgodne z zaleceniami WHO:
- Noworodki (do 1 miesiąca życia) – ¼ tabletki (12,5 mg)
- Dzieci od 1 miesiąca do 3 lat – ½ tabletki (25 mg)
- Dzieci od 3 do 12 lat – 1 tabletka (50 mg)
- Dzieci powyżej 12 lat i dorośli do 60 r.ż. – 2 tabletki (100 mg)
- Kobiety w ciąży i karmiące piersią – 2 tabletki (100 mg)
W przypadku braku możliwości ewakuacji i przedłużającej się ekspozycji może być wskazane podanie kolejnych dawek jodku potasu (u kobiet ciężarnych i karmiących zalecane jest podanie 1 dawki jodku potasu i ewakuacja).
Alternatywą jest płyn Lugola, który występuje w różnych stężeniach, różniących się zawartością jodu, należy przeliczyć dawkę w zależności od stężenia.
Dla 2% płynu Lugola podane jest następujące dawkowanie:
- Noworodki (do 1 miesiąca życia) – 0,408 ml 2% płynu Lugola
- Dzieci od 1 miesiąca do 3 lat – 0,816 ml 2% płynu Lugola
- Dzieci od 3 do 12 lat – 1,632 ml 2% płynu Lugola
- Dzieci powyżej 12 lat, dorośli, kobiety w ciąży i karmiące piersią – 3,264 ml 2% płynu Lugola.
Uwaga! 12% płyn Lugola zawiera kilkakrotnie większe dawki jodu (ok. 6 mg w 1 kropli)!
Przeciwwskazania (wymieniane przez WHO):
- uczulenie na jodek potasu lub którykolwiek z pozostałych składników leku,
- nadczynność tarczycy,
- zaburzenia naczyń krwionośnych (zapalenie naczyń z hipokomplementemią),
- choroby autoimmunologiczne połączone ze świądem i pęcherzami na skórze (opryszczkowate zapalenie skóry Duhringa).
Istnieje pewne ryzyko przejściowego zahamowania czynności tarczycy, a także wystąpienia nadczynności tarczycy związanej ze znacznie zwiększoną podażą jodu. Jednym z objawów niedoczynności tarczycy może być zwolnienie czynności serca (bradykardia), a nadczynności – przyspieszenie czynności serca (tachykardia). Nie są dostępne szczególne rekomendacje dla dzieci z wadami wrodzonymi serca i/lub po zabiegach kardiochirurgicznych. Jeśli dziecko nie ma obecnie nadczynności tarczycy (b. niskie TSH, podwyższone FT4 i FT3, aktualnie leczenie Thyrozolem lub Metizolem) jodek potasu można podać. W przypadku dzieci z chorobami tarczycy warto skonsultować się ze swoim lekarzem endokrynologiem (np. telefonicznie).